سنگ ها بلوک های سازنده سیاره ما هستند. آنها به اشکال مختلف وجود دارند و بر اساس فرآیندهای تشکیل آنها طبقه بندی می شوند. در زمین شناسی، سنگ ها در درجه اول به سه نوع اصلی تقسیم می شوند: آذرین، رسوبی و دگرگونی. هر نوع دارای ویژگی ها و خواص متمایز ناشی از فرآیند تشکیل منحصر به فرد آن است.
سنگ های آذرین: از آتش متولد شده اند
سنگ های آذرین از سرد شدن و انجماد سنگ مذاب، یا ماگما (زیر سطح زمین) یا گدازه (در بالای سطح زمین) به وجود می آیند. سرعت خنک شدن بافت سنگ را تعیین می کند. سرد شدن سریع باعث ایجاد سنگهای ریزدانه مانند بازالت میشود، در حالی که سرد شدن آهستهتر باعث تولید سنگهای درشت دانه مانند گرانیت میشود.
- سنگ های آذرین نفوذی: این سنگ ها زمانی تشکیل می شوند که ماگما به آرامی در زیر سطح زمین سرد شده و جامد می شود. به عنوان مثال می توان به گرانیت، دیوریت و گابرو اشاره کرد.
- سنگهای آذرین بیرونی: این سنگها زمانی به وجود می آیند که گدازه در سطح زمین یا نزدیک آن به سرعت سرد و جامد می شود. به عنوان مثال می توان به بازالت، ریولیت و آندزیت اشاره کرد.
سنگ های رسوبی: لایه های زمان
سنگ های رسوبی از تجمع و فشرده شدن رسوباتی مانند ماسه، گل و مواد آلی به وجود می آیند. با گذشت زمان، این رسوبات به هم چسبیده و سنگ تشکیل می دهند. سنگ های رسوبی اطلاعات ارزشمندی در مورد تاریخ زمین از جمله فسیل ها و محیط های گذشته ارائه می دهند.
- سنگ های رسوبی آواری: این سنگ ها از قطعات سنگ های دیگر تشکیل شده اند. به عنوان مثال می توان به ماسه سنگ، شیل و کنگلومرا اشاره کرد.
- سنگ های رسوبی شیمیایی: این سنگ ها از رسوب مواد معدنی از محلول های آبی به وجود می آیند. به عنوان مثال می توان به سنگ آهک، گچ و هالیت اشاره کرد.
- سنگ های رسوبی آلی: این سنگ ها از تجمع مواد آلی مانند بقایای گیاهی به وجود می آیند. به عنوان مثال می توان به زغال سنگ و شیل نفتی اشاره کرد.
سنگ های دگرگونی: تبدیل شده توسط گرما و فشار
سنگهای دگرگونی زمانی تشکیل میشوند که سنگهای موجود در معرض حرارت و فشار شدید قرار میگیرند و باعث تغییر ترکیب معدنی و بافت آنها میشوند. این فرآیند می تواند در اعماق پوسته زمین یا در نزدیکی مرز صفحه تکتونیکی رخ دهد.
- سنگهای دگرگونی شاخدار: این سنگها به دلیل همراستایی کانیها در هنگام دگرگونی ظاهری لایه ای یا نواری دارند. به عنوان مثال می توان به گنیس، شیست و تخته سنگ اشاره کرد.
- سنگ های دگرگونی بدون برگ: این سنگ ها ظاهر لایه ای ندارند. به عنوان مثال می توان به سنگ مرمر، کوارتزیت و زغال سنگ آنتراسیت اشاره کرد.
چرخه سنگ: یک فرآیند مستمر
سه نوع سنگ از طریق فرآیندی به نام چرخه سنگ به هم مرتبط هستند. در طی میلیون ها سال، سنگ ها می توانند از نوعی به نوع دیگر تبدیل شوند. به عنوان مثال، سنگ های آذرین می توانند فرسایش یافته و حمل شوند تا سنگ های رسوبی را تشکیل دهند، که سپس می توانند تحت حرارت و فشار قرار گیرند تا به سنگ های دگرگونی تبدیل شوند. سنگهای دگرگونی را میتوان ذوب کرد و ماگما را تشکیل داد که میتواند سرد و جامد شود و سنگهای آذرین جدید تشکیل دهد.
نتیجه گیری
درک انواع مختلف سنگ ها و فرآیندهای تشکیل آنها در زمین شناسی ضروری است. با مطالعه سنگ ها، دانشمندان می توانند در مورد تاریخچه زمین، ساختار داخلی آن و فرآیندهایی که سیاره ما را شکل می دهند، بیاموزند.
